با این اوصاف چند سالی است که زیتون‌کاران رودبار در نتیجه سهل‌انگاری در واردات زیتون سبز با آفتی روبه‌رو شده‌اند که هر سال بیشتر از سال قبل متحمل خسارات وارده به باغ‌هایشان می‌شوند. آفت «مگس زیتون» بیش از 10سال است که بر جان درختان باغ‌های شهرستان رودبار افتاده تاکنون صدها هکتار از باغ‌های این محصول را در این منطقه از بین برده است. با اینکه هنوز فصل برداشت زیتون نرسیده اما به‌دلیل پوسیدگی و آفت‌زدگی مقدار زیادی از این محصول زیر درختان معابر و باغات شهرستان رودبار ریخته و منظره نازیبایی را به چشم هر رهگذری به نمایش درآورده است. به گفته کشاورزان بیشتر محصول آنان به واسطه همین آفت آسیب‌دیده و آنان را متضرر کرده است.
فروش روغن زیتون اسپانیایی به اسم رودبار
یکی از شهروندان رودباری به خبرنگار همشهری می‌گوید: نزدیک به 10سال پیش به‌دلیل کمبود محصول، تعدادی از افراد از مرزهای شمالی و غربی کشور، زیتون سبز را به شکل خام وارد شهرستان رودبارکردند که متأسفانه آفت با این محموله‌ها وارد شهرستان رودبار شده و خسارات مشهودی به کشاورزان وارد کرده است.
وی که خود را محمدحسین صیادپور معرفی می‌کند و چند سالی است در شهرستان رودبار فعالیت مطبوعاتی دارد، در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: کارشناسان در آن زمان تأکید کردند که آفت مگس زیتون چند نسل دارد و سمپاشی علیه این مگس تأثیری نخواهد داشت، حال پس از گذشت بیش از 10سال زیان کشاورزان و نزول کیفیت محصول زیتون، معلوم نیست چه‌کسی پیگیر برخورد با وارد‌کنندگان متخلف و متضرین واقعی است.
به گفته وی امسال نیز خسارت آنقدر شدید بوده که ریزش ناگهانی زیتون‌های پوسیده و کرم زده زیر درختان همیشه سبز خاطره بدی را در ذهن مسافران و کشاورزان به‌وجود آورده است. آنطور که صیادپور می‌گوید دست‌های پشت پرده نمی‌گذارد زیتون رودبار دوباره به روزهای نخست خود برگردد؛ چرا که یکی از کشاورزان شهرستان با ترکیب چند ماده و سمپاشی مناسب توانسته 95درصد از محصول تولید زیتون باغش را سالم‌سازی کند.این ساکن شهرستان رودبار در ادامه صحبت‌هایش می‌افزاید: متأسفانه افراد سودجو روغن زیتون را از کشور اسپانیا وارد شهرستان رودبار می‌کنند و بین مسافران و حتی ساکنان رودبار به نام روغن زیتون رودبار به فروش می‌رسانند.
تأخیر در توزیع سم
یکی از کشاورزان رودباری که بیش از 450اصله درخت زیتون در باغش دارد در این‌باره می‌گوید: «وضعیت درختان و محصول زیتون این شهرستان بسیار وخیم است، به‌طوری که زیر درختان پر از زیتون کرم زده شده است».فرامرز نصوری می‌افزاید: متأسفانه مسئولان مربوطه سم مورد نیاز را در خرداد‌ماه و تیر به کشاورزان تحویل می‌دهند و این درحالی است که باید این سم را در فروردین‌ماه به درختان زد البته ناگفته نماند که تعدادی از کشاورزان نمی‌دانند که سم‌ها را باید به چه شکل به درختانشان بزنند.
این کشاورز رودباری در ادامه صحبت‌هایش در مورد بی‌اثر بودن سم و چسب‌های موجود که جهت دفع آفت و مبارزه با مگس زیتون وجود دارد، می‌گوید: اقدامات انجام شده برای مقابله با آفت مگس زیتون بی‌فایده بوده است و امسال نیز به‌دلیل خنکی هوا شرایط برای تخم‌گذاری مگس‌های زیتون مناسب بوده که سبب خراب شدن و کم شدن این محصول در باغات زیتون و گران‌شدن آن شده است. وی از مسئولان خواست تا برای مقابله با آفت زیتون راهکار مناسب ارائه دهند تا تولید این محصول رونق بگیرد.
یکی دیگر از کشاورزان محله گلدیان شهرستان رودبار نیز می‌گوید: این آفت باعث شده قیمت محصول زیتون چند برابر شود که در نتیجه در قدرت خرید مردم و اقتصاد شهرستان رودبار تأثیر منفی خواهد داشت و از سوی دیگر برای وارد‌کنندگان این محصول از خارج از کشور سود‌آور است.
ضرورت همکاری بخش تحقیقات و تولید
در این میان مجتبی شادلو، رئیس اتحادیه باغداران کشور معتقد است: متأسفانه در کشور ما بخش تحقیقات و توزیع محصولات آنطور که باید با هم همراه نیستند. وی به خبرنگار ما می‌گوید: آفت‌زدگی برای باغات و محصولات گوناگون اتفاقی طبیعی است که باید اقدام به بررسی آن شود.به گفته رئیس اتحادیه باغداران کشور چند سالی است که آفت مگس زیتون گریبانگیر باغ‌های زیتون شهرستان رودبار شده است اما در سال‌جاری به‌دلیل اینکه آنطور که باید با این آفت مبارزه نشده است، شاهد کاهش تولید این محصول هستیم.
بهره اقتصادی از تفاله و شاخ و برگ زیتون
دکتر محمد رمضانی، رئیس ایستگاه تحقیقات زیتون در جلسه کارگروه طرح توسعه بخش کشاورزی شهرستان رودبار که در سال گذشته برگزار شد، گفته بود که باغداران برای مبارزه با مگس زیتون تله‌ها را در 3متری درخت نصب می‌کنند درحالی‌که مگس در ارتفاع 15متری درخت پرواز می‌کند.
وی با بیان اینکه در کشورهای زیتون‌خیز بالغ بر ۸۵درصد محصول زیتون، روغن زیتون استحصال می‌شود، ادامه داده بود: روغن زیتون قریب به 27/5میلیارد دلار در سال۲۰۱۲ گردش مالی داشته است اما در رودبار که خاستگاه زیتون است ۸۵درصد محصول زیتون به کنسرو تبدیل می‌شود.
آنطور که رمضانی مطرح کرده است از سال۷۱ مبلغ بسیاری صرف اصلاح و هرس درختان زیتون شد که همچنان بی‌نتیجه بوده است، این درحالی است که اگر به جای هزینه برای اصلاح درختان روغن می‌خریدیم به صرفه‌تر بود.رئیس ایستگاه تحقیقات زیتون با بیان اینکه تفاله زیتون زباله نیست بلکه در بسیاری از کشورهای زیتون‌خیز از تفاله، شاخ و برگ درخت زیتون بهره اقتصادی می‌برند، آفت مگس زیتون را یکی دیگر از علل کاهش کیفیت روغن زیتون رودبار عنوان کرده و گفته بود: مگس زیتون یک مشکل اساسی است که از زمانی که واردات زیتون به‌صورت فله‌ای به کشور آغاز شد در رودبار گسترش یافت.
شخم زدن زیر درختان
عضو شورای ملی زیتون نیز در گفت‌وگویی با ایسنا گفت: در حال حاضر برداشت زیتون کنسرو شروع شده اما مشکلاتی مانند کمبود و افزایش دستمزد کارگران فصلی باعث افزایش هزینه‌های باغداران شده است.نادر جلالت افزود: یکی دیگر از مشکلاتی که باغات زیتون امسال با آن مواجه شده‌اند سرمازدگی است که باعث کاهش 20تا 30درصدی تولید این محصول شده است اما بزرگ‌ترین زنگ خطر برای باغات زیتون آفت مگس این میوه است. وی ادامه داد: آفت مگس زیتون امسال علاوه بر رودبار به شهرهای منجیل و طارم کشیده شده است که باید با همت کارشناسان جهادکشاورزی و همیاری باغداران ضمن استفاده از سموم مؤثر آموزش‌های لازم برای مبارزه با این آفت به باغداران ارائه شود.
عضو شورای ملی زیتون گفت: یکی از کارهایی که باید برای مبارزه با این آفت انجام داد این است که میوه‌های آلوده باید از طریق شخم زدن زیر درختان و جابه‌جا کردن میوه‌های سالم به زیر درخت از بین برده شوند و در زمستان نیز باغداران چندبار درختان را آبیاری کنند تا سرما باعث شود آفت‌ها و لاروهای آنها از بین برود.
ضرورت اختصاص بودجه
برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ مسلم توفان، مدیر جهادکشاورزی شهرستان رودبار رفتیم. وی در این‌باره گفت: از زمان شیوع این آفت که در سال83 از کشور عراق و سوریه به درختان زیتون هجوم آورده است، کلاس‌های آموزشی با همکاری مرکز تحقیقات زیتون کشور برای کشاورزان برگزار شده است، همچنین نزدیک به 128هزار قطعه کارت زرد (کارت جذب حشرات) و بیش از 1870لیتر پروتئین کشاورزی برای درختان زیتون بین کشاورزان توزیع شده است البته 4کارشناس پرورش زیتون به شکل دائمی به باغداران آموزش می‌دهند و 17ایستگاه پیشگیری نیز در نقاط گوناگون شهرستان فعالیت دارند. به گفته توفان هر 5روز یک‌بار گزارشی در این خصوص به اداره کل جهادکشاورزی استان ارسال می‌شود. وی یکی از عوامل به‌وجود آمدن مشکلات پرورش زیتون در این شهرستان را کاهش دما و نامناسب بودن شرایط جوی برای پرورش این محصول دانسته و افزود: این تغییر جوی در مرکز هواشناسی نیز ثبت شده است. توفان عامل دیگر آفت مگس زیتون را مربوط به جمع‌آوری نشدن زیتون از بین رفته در پای درختان عنوان کرده و گفت: متأسفانه کشاورزان در سال‌های گذشته اقدام به جمع‌آوری زیتون‌های از بین رفته در پای درختان نکرده‌اند و این زیتون‌های آفت زده مجددا در سال بعد باعث فعال شدن آفت‌ها شده‌اند.
مدیر جهادکشاورزی شهرستان رودبار در پاسخ به سؤال خبرنگار ما درباره اینکه بسیاری از کشاورزان معتقدند که کارت‌های زردی که برای جذب حشرات در بین کشاورزان توزیع می‌شود، کاربردی ندارد پاسخ داد: اینطور نیست. در تحقیقاتی که انجام داده‌ایم شاهد آن بوده‌ایم که تنها در یک کارت 200مگس جذب شده است.
وی در ادامه صحبت‌هایش افزود: در شهرستان رودبار نزدیک به 7هزار هکتار باغ زیتون وجود دارد که نزدیک به 5هزار هکتار آن بارور هستند و در سال نزدیک به 14هزار تن از این محصول برداشت می‌شود که در این میان نزدیک به 7هزار نفر اشتغال دارند. وی گفت: در محله‌هایی که زیتون به شکل صنعتی کشت و برداشت می‌شود کمتر از 5درصد آفت وجود دارد. وی ادامه داد: مسئولان شهرستان تمامی تلاش‌شان را برای مقابله با این آفت انجام داده‌اند اما درصورتی که اعتبار سمپاشی از اعتبارات ملی درنظر گرفت شود، اقدام اساسی صورت خواهد گرفت. این سمپاشی در 3مرحله باید انجام شود که هر مرحله آن نزدیک به 3میلیارد و 200میلیون تومان پیش‌بینی اعتبار شده است.
به گفته مدیر اداره جهادکشاورزی شهرستان رودبار آفت ملخ مراکشی در این شهرستان با همکاری کشاورزان ریشه‌کن شده است. وی خبر داد: محیطی در خارج از محدوده شهرستان طراحی شده است تا زیتون‌های وارداتی که از خارج از کشور به این شهرستان انتقال داده می‌شود مورد بررسی و نمونه‌گیری قرار گیرد تا مجددا آفتی در آنها وجود نداشته باشد. وی در پاسخ به سؤال خبرنگار همشهری درباره اینکه هموطنان چطور تشخیص دهند زیتونی که خریداری می‌کنند، محصول شهرستان رودبار است، پاسخ داد: قیمت زیتون این شهرستان مقداری گران‌تر از زیتون‌های وارداتی است البته زیتون رودبار مقداری چرب است و طعم شیرین و گوشت بیشتری دارد.
رودبار نیازمند توجه ویژه
خرداد‌ماه سال69 بود که زلزله 7ریشتری رودبار را به لرزه درآورد و بیش از 36هزار نفر را به کام مرگ کشاند و نزدیک به 500هزار نفر را آواره کرد.چند سالی به طول انجامید تا مجددا این شهرستان به رونق طبیعی خود برگردد اما با گذشت نزدیک به 2دهه از این حادثه حالا اشتغال ساکنان این شهرستان که بیشتر از تولید زیتون امرار معاش می‌کنند به‌دلیل آفت‌زدگی درختان دچار مشکل شده است جا دارد مسئولان مربوطه نگاه ویژه‌ای به این شهرستان داشته باشند.
